Trường Số 8 bổ nhiệm hiệu trưởng mới, sau khi nghiên cứu tỷ lệ lên lớp trong những năm qua, hiệu trưởng đưa ra kết luận: Phải nâng cao hiệu quả sử dụng thời gian của học sinh lớp 10 và 11 trong trường.
Kiếp nạn cải cách đổi mới ập lên đầu Viên Liễu, là một trong số ít học sinh ngoại trú, giáo viên nghe nói hiện giờ mẹ Viên Liễu đang hồi phục tốt, hỏi Viên Liễu có thể ở nội trú để đảm bảo các lớp học buổi tối không?
Viên Liễu lập tức nghĩ đến cuộc sống ngồi tù trong suốt một năm rưỡi còn lại và chỉ được gặp Du Nhậm vào một ngày cuối tuần, trái tim tắc nghẹn, hỏi giáo viên: "Em vẫn sẽ đến lớp buổi tối, em có thể tự đạp xe đến trường không?"
Không được. Cô giáo nói, cũng phải cân nhắc vấn đề an toàn, một cô gái đạp xe lúc 9 giờ tối, nhỡ xảy ra chuyện thì biết thế nào? Nhà trường và giáo viên sẽ phải chịu trách nhiệm.
Những đứa trẻ bình thường khác sẽ chịu khuất phục chỉ sau ba lần xin, sẽ ngoan ngoãn cuốn gói dọn đến ký túc xá và ăn cơm trong căn tin, nhưng Viên Liễu vẫn không bỏ cuộc: "Em có thể bàn bạc với người nhà về cách đảm bảo an toàn sau giờ tan học buổi tối, sau đó viết một bản miễn trừ trách nhiệm hoặc giấy bảo đảm cho nhà trường, có được không?"
Cô giáo lưỡng lự: "Sao em nhất quyết muốn ngoại trú? Em về nhà cũng chỉ đủ thời gian chợp mắt."
Đương nhiên không thể nói Viên Liễu muốn tận dụng chút ít thời gian tự do để được gặp người trong lòng. "Tuy mẹ em đã có thể đi lại, nhưng những năm qua, tối nào cũng cần em xoa bóp mới bình phục được. Em sợ nếu gián đoạn, cánh tay và chân vừa đỡ chưa được bao nhiêu của mẹ em sẽ lại đau."
Cô giáo trầm ngâm, nói thôi được, em có thể bàn cách với gia đình, nhờ ai đó đến đón em, tốt nhất là nam giới trong gia đình.
"Trong nhà em không có nam giới, mẹ em đã ly hôn." Viên Liễu nói thưa cô, cô không biết thời nay có nam giới trong nhà còn đáng sợ hơn người xấu sao? Thế là bị cô giáo vỗ sách lên đầu: "Nhóc quỷ này, không được nói thế." Cô giáo cười.
Nói đến cảm giác an toàn, người đầu tiên mà Viên Liễu nghĩ tới là người bạn thân Túc Hải cao 1m78 học đấm bốc từ nhỏ. "Đi bộ từ tiệm cắt tóc nhà cậu đến trường Số 8 chỉ mất 20 phút, lái xe điện càng nhanh hơn, Tiểu Hải, cậu cứ giả vờ đưa đón mình vài ngày cho giáo viên nhìn thấy, sau đó sẽ không cần nữa."
Cây kéo trên tay Túc Hải khua thành hình tròn mượt mà: "Không được, đã làm thì phải đến nơi đến chốn." Túc Hải nói mình cũng không cần cậu trả ơn, nhưng cậu cũng phải biết tri ân báo đáp, mỗi tuần cậu mời mỉnh ăn một bữa đi, lẩu nước, lẩu khô và đồ nướng thay phiên.
Nói chuyện với Viên Huệ Phương, đương nhiên mẹ không đồng ý, đồng thời thuyết phục con nên nội trú trong trường. Viên Liễu ôm tay mẹ nũng nịu: "Mẹ, mẹ không biết đâu, từ nhỏ con đã ngoại trú, ký túc xá không có bếp, sao con có thể quen ăn cơm ở căn tin?" Viên Huệ Phương nói vậy mẹ sẽ đến đón con, mẹ đi được.
Thế là Viên Huệ Phương và Túc Hải thay phiên nhau chịu trách nhiệm đưa đón, đơn miễn giảm trách nhiệm cũng đã được nộp cho giáo viên, giáo viên cuối cùng cũng đồng ý sau khi trao đổi với phụ huynh, nhưng vẫn nhắc đi nhắc lại Viên Liễu: "Không được chểnh mảng học tập. Nghe nói học kỳ trước em đi nhảy với Triệu Giai Kỳ rất nhiều."
"Thưa cô, bây giờ em muốn nhảy cũng không có nhiều thời gian." Viên Liễu nhăn mặt.
Thực ra Viên Liễu không thích ở trường làm đề liên tục để kiểm tra tình hình nắm vững điểm kiến thức, nhưng đâu đâu cũng vậy, hầu hết các học sinh cấp 3 ở các thành phố hạng hai và hạng ba nào cũng phải làm thế. Theo lời của Chương Nhược Hội - người bạn gái cũ được mệnh danh là "anh tài" của Triệu Giai Kỳ - rằng: "Những cỗ máy giải đề được bồi dưỡng theo cách ấy đều không có giá trị, hơn nữa, làm gì có ai thực sự học giỏi phải khổ đau đến vậy? Nói cách khác, mấy người học quần quật mà vẫn không thi được 700 điểm cũng chỉ đến thế mà thôi."
Viên Liễu lúc đó nói với Triệu Giai Kỳ: "Chia tay là đúng, cậu ấy không biết đồng cảm", thậm chí còn làm bộ làm tịch kiêu căng. Triệu Giai Kỳ - người giữ thành tích vững vàng ở vị trí thứ năm trong lớp - giải thích: "Cậu ấy đã quen ưu tú".
"Cậu ấy ưu tú ở chỗ nào?" Viên Liễu hỏi.
Đứng top 2 khối khoa học tự nhiên trong lớp thực nghiệm, thoả sức chọn Thanh Hoa hoặc Bắc Đại, thi SAT sớm được 1570 điểm, giải nhất Liên đoàn Toán học THPT Quốc gia... Triệu Giai Kỳ liệt kê hàng loạt danh hiệu chỉ trong một hơi: "Mình không thể thực hiện bất kỳ điều nào trong số đó."
Cậu biết tuyệt vọng là gì không? Không phải tuyệt vọng vì mãi mãi làm bạn nhưng không dám tỏ tình, mà là rõ ràng đã từng hẹn hò, rồi bị bỏ vì không đủ ưu tú. Triệu Giai Kỳ kể rằng hẹn hò được một tuần cũng đã tính là yêu. Mình thích cậu ấy, từ nhỏ đã thích chơi cùng cậu ấy.
"Không phải mình chưa từng chăm chỉ hay chưa từng bắt kịp, mà là mình không làm được. Cô giáo nói với mẹ mình rằng Triệu Giai Kỳ vẫn có cơ hội thi đỗ những trường nằm trong dự án 985, nhưng nếu nhắm đến trường hàng đầu còn phải cố gắng hơn." Mình đã nỗ lực vắt hết óc chỉ để nhận lại lời đánh giá này. Triệu Giai Kỳ nhìn đôi mắt long lanh của cô bạn đang bình thản nhìn mình: "Có phải mình không xứng với cậu ấy không?"
Viên Liễu lắc đầu: "Không, cậu rất tuyệt. Chỉ tại... các cậu có nhận thức khác nhau về ưu tú."
Nhưng mình vẫn cảm thấy, cuộc sống của cậu thú vị hơn cậu ấy, cậu biết nhảy, biết chơi tennis và violin. Viên Liễu an ủi Triệu Giai Kỳ, nếu cậu ấy muốn theo đuổi sự ưu tú về điểm số và danh dự, thì cứ kệ cậu ấy. Đừng chạy theo nhịp điệu của người khác mà tự làm khổ mình.
"Ơ, vậy cậu không chạy theo nhịp điệu của người ta à?" Triệu Giai Kỳ dở khóc dở cười.
"Trước đây là vậy, bây giờ thì không." Viên Liễu thu dọn cặp sách và tạm biệt Triệu Giai Kỳ khi tiếng chuông tiết tự học buổi tối vang lên: "Hãy tạo niềm vui cho bản thân đi."
Nếu niềm vui của cậu không đồng nhất với niềm vui của người ta thì sao? Liệu cậu có hy sinh bản thân để đáp ứng tiêu chuẩn của người đó không? Triệu Giai Kỳ bĩu môi: "Chẳng phải vấn đề ở đó sao?"
Viên Liễu dừng chân lại: "Mình phải suy nghĩ thêm."
Cánh cửa phụ của trường Số 8 mở ra, Viên Liễu đang đợi tiên nữ xe điện Túc Hải, cuộc gọi của cô gái lớn rất nhanh đã đến: "Chị Du Nhậm vừa đến tiệm mình cắt tóc, chị biết rồi, nói sẽ đến đón cậu, để mình về nhà sớm."
Viên Liễu vui mừng thấy rõ, đeo cặp sách đứng ở cổng trường ngó ngang ngó dọc. Tiết xuân se xạnh lất phất vài hạt mưa, Viên Liễu nhảy lên, nhìn thấy ánh đèn pha của chiếc ô tô màu xanh phía trước chiếu sáng giữa làn mưa mờ, cần gạt nước quét trái quét phải, chỉ lờ mờ thấy hình dáng của người trong xe. Viên Liễu tiến tới, mở cửa xe nhìn Du Nhậm cười: "Chị, sao chị lại tới đây?"
Tâm trạng của người hỏi và người trả lời khác nhau một trời một vực, Du Nhậm cắt tóc ngắn hơn một chút, khiến cổ càng thêm thon: "Hả? Chị không được đến à?" Vào nhanh lên, trời đang mưa.
Cô gái nhỏ ngồi vào ghế phụ, đặt cặp sách dưới chân: "Được! Em rất hoan nghênh."
"Thắt dây an toàn." Du Nhậm ra hiệu, chỉ khi đó Viên Liễu mới nhớ ra, ríu rít kêu ca trường học vô nhân đạo, vô trách nhiệm, dạy chúng em như dạy lợn, lúc nào cũng kiếm đề thi thử cho chúng em làm...
Du Nhậm lấy cốc giữ nhiệt ra: "Uống đi." Làm ẩm cổ họng tiếp tục mắng trường, cô không hề cho rằng Viên Liễu ồn ào, nghe cô gái nhỏ kêu than, cảm giác như quay lại thời cấp ba.
Viên Liễu mở nắp, uống hai ngụm trà kỷ tử nóng rồi thoải mái thở dài: "Chị, hôm nay chị không tăng ca à?"
Ừ, Du Nhậm lái xe ra đường lớn, Viên Liễu ngồi cạnh cũng im lặng. Trong lúc chờ đèn đỏ, Du Nhậm hỏi, sao em không nói tiếp?
"Không kêu than." Viên Liễu xấu hổ nói, như chị từng dạy, hôm nay em kêu than nhiều quá, vừa chẳng thấm vào đâu, vừa mất thời gian. Mất thời gian được nhìn Du Nhậm, cũng mất thời gian cùng Du Nhậm tận hưởng giây phút yên tĩnh trong xe.
Khóe miệng Du Nhậm cong lên, trầm giọng nói: "Chuyện quan trọng như vậy, em không nói cho chị, Tiểu Hải nói chị mới biết."
Viên Liễu líu lưỡi: "Em... em ngại."
Vô cớ đến nhà chị thì không ngại? Du Nhậm liếc nhanh cô gái nhỏ, thấy cô bé cười xấu xa, liền giơ tay nhéo mặt Viên Liễu, sau đó làm động tác di chuyển vai, tay phải lại đặt lên vô lăng.
Du Nhậm nói, từ sau chị sẽ đón em những hôm không tăng ca. Nếu thực sự không đón được sẽ nhờ Tiểu Hải, Tiểu Hải không đón được mới phiền đến mẹ em. Phải có sự ưu tiên khi sắp xếp mọi việc.
"Từ sau? Không cần đâu, chỉ cần qua loa tháng này là được." Viên Liễu phản đối, bị Du Nhậm trừng mắt, thế là lại rụt cổ, nói vâng.
Không biết vì sao, từ nhỏ Viên Liễu đã quen với sự ấm áp và tốt bụng của Du Nhậm, nhưng từ nửa năm trở về đây cô thường xuyên bị chị lườm nguýt và trừng mắt, hoặc thậm chí bị nhéo. Chỉ cần bị Du Nhậm nhìn bằng ánh mắt thế này, Viên Liễu sẽ không thể chống lại.
"Chị ơi, em có thể hỏi chị một vấn đề không?" Viên Liễu nghĩ về những điều Triệu Giai Kỳ nói, sau đó kể lại cho Du Nhậm, cuối cùng nêu lên nghi hoặc về "niềm vui không nhất quán".
Khóe mắt Du Nhậm nheo lại thành một nụ cười: "Làm gì đó niềm vui lúc nào cũng đồng nhất?" Câu hỏi này là mệnh đề của truyện cổ tích, người lớn sẽ không bao giờ hỏi như vậy, bởi họ biết khả năng đó không thể xảy ra, cho nên hàng nghìn năm trước Khổng Tử từng cho rằng: "Quân tử hòa nhi bất đồng*". Khó ở chỗ, mệnh đề này không chỉ xuất hiện trong các mối quan hệ thông thường, mà còn giữa những người yêu với nhau.
*Quân tử hòa nhi bất đồng: Nguyên văn "Quân tử hòa nhi bất đồng, tiểu nhân đồng nhi bất hòa". Quan niệm "Hòa nhi bất đồng" là, người quân tử khi giao tiếp, đối nhân xử thế thì có lòng độ lượng bao dung mọi người, nhưng vẫn kiên trì giữ vững tiết tháo và đạo nghĩa của mình, cùng mọi người giúp đỡ, bổ sung lẫn nhau chứ không a dua phụ họa quyền thế, không tỏ ra dĩ hoà vi quý nhưng thực chất chỉ truy cầu cái lợi cá nhân.
Du Nhậm vững vàng lái xe đến trước cổng tiểu khu nhà Viên Liễu, cô gái nhỏ liếc nhìn quán thịt nướng, vậy là chị dừng xe, nói chị ăn cùng em thêm một bữa.
Nhưng Du Nhậm không ăn, vẫn hóp bụng thẳng lưng nhìn Viên Liễu ăn cà tím nướng, cô thích ngắm nhìn Viên Liễu ăn. Viên Liễu hồi nhỏ ăn bánh kem rất cẩn thận, liếm xong kem dính trên thìa sẽ vô thức đưa lưỡi liếm nhanh đáy thìa, tham ăn nhưng không hề khó coi.
"Căn tin trong trường Số 8 cũng khó tả lắm, nhiều khi em chỉ muốn ra bếp sau nói chú ơi đừng xào nữa, để cháu làm cho." Một đĩa thịt lợn kho tàu, bên trong hầu như toàn mỡ là mỡ, còn có thể nhìn thấy vết thái không đều trên miếng thịt mỡ, chắc hẳn vừa được tách khỏi phần thịt nạc chưa lâu, nhưng miếng nào cũng tách ra đều như thế, khiến em không thể không nghi ngờ trong căn tin có một con chuột đầu bếp xuất sắc.
Nghe thấy tiếng cười của chị, Viên Liễu nhìn lên, thấy trong mắt Du Nhậm lấp lánh làn nước trong suốt, cô gái nhỏ sững sờ trong giây lát, Du Nhậm thì cúi đầu uống trà nóng.
"Tiếp tục chủ đề ban nãy, nếu giữa những người yêu nhau xảy ra bất đồng về niềm vui, chị chỉ có một đề nghị: Hãy kiên nhẫn giao tiếp, đừng rắc thêm những cảm xúc và suy đoán vô ích." Giọng Du Nhậm trong trẻo, Viên Liễu không kìm được mà đặt đồ ăn xuống chăm chú lắng nghe: "Đừng đem việc 'người ấy sẽ vui' ra làm điểm khởi đầu cho lựa chọn của chính mình, đôi khi chúng ta phải thừa nhận rằng những mặt không tử tế trong tính người thường xuất hiện trong mối quan hệ yêu đương."
Đừng nhượng bộ trong vấn đề nguyên tắc, ngay cả khi đó là người mình yêu. Nếu không, sau một thời gian dài, chính bản thân mình sẽ là người chịu thiệt nếu tình huống không được như ý, thậm chí sẽ quay sang trách người ta không biết nghĩ cho mình. Quyết định được đưa ra nhằm đáp ứng niềm vui của người khác ẩn chứa một tầng tâm lý: "Tôi đã phải hy sinh vì cậu nhiều đến vậy." Hình thức là nhường nhịn, thực chất là đe doạ.
"Thế nào là tử tế?" Viên Liễu nhìn đôi mày thanh tú của Du Nhậm nhướng lên: "Trên đời này có hai loại tử tế, tử tế thêu hoa trên gấm và tử tế từ tận xương tủy." Nếu cuộc sống của hai người đều khá tốt, đều không có chỗ quá khó khăn, thì hãy nghĩ cho nhau, hãy nhường nhịn và thậm chí là biết kiềm chế, đó chính là tử tế. Điều đó sẽ không cản trở cuộc sống tiến triển thuận lợi. Tử tế từ tận xương tủy mới là phẩm chất hiếm có, nó không phải điểm sáng trong đạo đức, mà là yếu tố cơ bản của hành động và tri thức xuất phát từ tận tấm lòng của một con người, không thay đổi theo sự giàu có hay gian khổ của hiện thực cuộc sống.
Nhưng chúng ta không thể gửi gắm hy vọng rằng đối phương là người như vậy. Viên Liễu nói, cho nên vẫn xuất hiện tranh cãi, có đúng không?
Du Nhậm chớp mắt: "Kiên nhẫn giao tiếp, kiên nhẫn một chút, khách quan một chút, hãy nghĩ cho người ấy bằng cả tấm lòng ấm áp, càng nên kiên nhẫn với bản thân." Nếu đã làm mọi cách vẫn không thể hợp nhau... Du Nhậm nghĩ đến chính mình và Tiểu Tề trước đây: "Thì hãy chia tay nghiêm túc vậy."
Chia tay thực ra không là gì to tát, chỉ là trạng thái bình thường của cuộc sống. Du Nhậm nói. Nói đến chia tay cũng như nói đến cái chết, là một điểm yếu của con người, đối mặt với chúng là một môn học bắt buộc trong cuộc sống.
Viên Liễu nhìn Du Nhậm, nuốt nước bọt, Du Nhậm hỏi đã ăn xong chưa? Viên Liễu ngơ ngác gật đầu, theo chị quay lại xe. Khi Du Nhậm chỉnh lại đầu, Viên Liễu bất ngờ nói: "Du Nhậm, em thấy chị rất quyến rũ."
Du Nhậm nhẹ nhàng đạp phanh: "Cái gì?"
Viên Liễu chỉ lên đầu mình: "Chị rất quyến rũ, lý trí cũng là một loại quyến rũ." Cô gái nhỏ nhìn vị khách mang lại niềm vui bất ngờ cho mình tối nay: "Em rất vui vì chị đến đón em."
Tuy Du Nhậm không có điểm SAT 1570, cũng không có giải Liên đoàn Toán học Quốc gia nào, nhưng chị không giống người bạn gái anh tài ngạo nghễ của Triệu Giai Kỳ, thế giới của người đó quá hẹp, nếu là Viên Liễu cũng sẽ không muốn hẹn hò. Viên Liễu thích những cánh cửa được Du Nhậm mở ra, thế giới qua đó trải đầy hoa dại với những dải sông chảy hùng vĩ và yên ả, Du Nhậm dẫn bước, Viên Liễu vui vẻ đuổi theo.
"Ha," mặt Du Nhậm hơi nóng trước lời nhận xét của cô gái nhỏ: "Khi em lớn hơn, em sẽ nhìn cao hơn và xa hơn..."
"Vâng, chúng ta đều sẽ như vậy." Ánh mắt Viên Liễu lướt qua đôi môi Du Nhậm, sau đó bay đến vầng trán mịn màng của chị: "Nhưng em nghĩ, không ai tốt hơn chị."
Du Nhậm vỗ nhẹ lên đầu Viên Liễu: "Miệng lưỡi không xương." Du Nhậm không bỏ tay ra, mà giúp cô gái nhỏ chỉnh lại tóc: "Lên tầng đi, đi ngủ sớm."
Viên Liễu gật đầu, xuống xe, vẫy tay nhìn chị Du Nhậm rời đi. Cô đứng tại chỗ, vừa tin vừa ngờ, hình như ban nãy nhìn thấy trong mắt Du Nhậm có một tia sáng khác lạ, hình như được gọi là "vui".
