Ở Rể
Chương 374: Tâm nguyện Thiên hạ đại đồng (hạ)
Trong phòng Kỷ Khôn nói xong những lời nói này thì hơi ngừng một chút, làm cho Văn Nhân Bất Nhị đại khái cũng biết được thái độ của mọi người đối với Ninh Nghị.
Lúc ở Bá Đao doanh, Ninh Nghị cùng với Lưu Đại Bưu làm vài chuyện, trong đó đương nhiên là do lo lắng đủ điều. Sau này Văn Nhân Bất Nhị sau khi thành bị phá đã gom góp tất cả tư liệu có được đưa đến Biện Lương, cũng là bởi vì sau khi điều tra biết được, tuy là Lưu Tây Qua kia làm việc có vẻ lỗ mãng, nhưng trên thực tế lại là một người cực kỳ thông minh, muốn lừa gạt nàng, cho dù là Ninh Nghị, cũng không phải dễ.
Ninh Nghị làm những chuyện gì, trong đó rốt cuộc là có thâm ý như thế nào, y không quan tâm. Vốn cũng tin tưởng nếu là sư phụ hoặc là người của sư phụ, sẽ nhận ra toàn bộ manh mối của tình hình trong đó, nhưng nào ngờ, sự thật lại làm cho sư phụ coi trọng, cũng không phải là thi từ lúc trước Ninh Nghị viết cho Lưu Đại Bưu, hay những chuyện hắn làm, những lời hắn nói được ghi lại ở Bá Đao Doanh, mà chính là những thứ trên bàn này tuy rằng do hắn chủ đạo, nhưng đa số lại không phải là chữ nghĩa của hắn.
Lúc ở Bá Đao Doanh, sau khi Ninh Nghị tập trung phần lớn những văn nhân (người có học) đang vật lộn với cuộc sống mưu sinh sau khi rơi vào tay giặc, giao cho bọn họ nhiệm vụ viết văn chương, sau đó cho bọn họ dùng văn chương để đổi lấy lương thực. Việc làm này đã giúp đại đa số văn nhân sống được, thậm chí ngay cả người nhà của bọn họ cũng nhờ vậy mà may mắn còn tồn tại. Nhưng Văn Nhân Bất Nhị xem ra, văn chương mà những người này dùng để đổi lấy thật sự cũng không có gì là chất lượng, theo y thấy, một đại văn hào như Ninh Nghị, đối với những thứ ấy đương nhiên trong lòng biết rất rõ, hắn nhận từng đợt từng đợt văn chương ấy, cho dù có đôi khi cũng răn dạy người một phen, không phát lương thực, cũng là do bởi vì tên khốn kiếp ấy thật sự quá đáng.
Trong lúc ấy thì những văn nhân ở Hàng Châu này, phần lớn còn cảm thấy Ninh Nghị trợ Trụ vi ngược (giúp người xấu làm điều ác), thành chó săn của Bá Đao Doanh. Nhưng theo Văn Nhân Bất Nhị thấy, Ninh Nghị có thể nhẫn nhịn nhiều như vậy, dưới tình hình bảo toàn cho bản thân còn khó khăn lại còn che chở cho nhiều người như vậy, thật sự là có phóng thái của bậc thánh hiền, trái ngược lại với tên khốn kiếp này, bản thân mình cũng là có tài hoa, nhưng viết văn chương lại qua loa cho xong chuyện. Lưu Tây Qua cũng không phải ngu ngốc, nếu như có trách cứ, áp lực dĩ nhiên là đều rơi lên người Ninh Nghị.
Nếu có khả năng, Văn Nhân Bất Nhị có thể sau khi thành bị phá sẽ để cho bọn họ biết được trong việc này là Ninh Nghị đối với bọn họ có ơn cứu mạng, nhưng mãi cho đến bây giờ mọi việc vẫn phải giấu diếm, không thể nói rõ. Về phần văn chương mà những văn nhân kia viết, không coi là cái bí mật gì. Lúc trước bọn họ viết ra, Ninh Nghị liền phát đến học đường trong Bá Đao Doanh, để cho học trò xem, học thậm chí còn chỉ ra chỗ nào không đúng, sao chép ra rất nhiều bản. Kết luận của những văn chương này tuy có hơi lệch với tư tưởng của trào lưu chung hiện giờ, nhưng dàn ý chính vẫn là xuất phát từ đạo Khổng Mạnh, không thể coi là văn tự phản động gì. Văn Nhân Bất Nhị thu gom đưa đến cũng chỉ là thuận tay mà thôi, chỉ là khi vừa đến nơi này, ngược lại làm cho Tần Tự Nguyên coi trọng.
- Dân vi quý, xã tắc thứ chi, quân vi khinh (câu nói của Mạnh Tử) … Mỗi người đều có thể vì Nghiêu Thuấn hay là hoặc thị lâu dài, xuất hiện bầy rồng không có đầu, tốt Mấy thứ này mà để ở chỗ phản tặc có lẽ sẽ gây ra sóng gió. Nhưng nếu ngẫm nghĩ cẩn thận, cũng không phải là không thể.
Nghiêu Tổ Niên nói:
- Cổ thánh tiên hiền lấy đức trị thiên hạ, nhưng cái gì gọi là đức trị, thánh hiền giáo hóa vạn dân. Vạn dân vâng theo giáo hóa này, cố không nhặt của rơi trên đường đêm không cần đóng cửa, luật pháp hiện nay phiền phức, thấy thế đạo lại càng kém hơn. Bọn người Lữ Tể Phương theo đó mà làm, cho nên thất bại, đơn giản bởi vì thôn dân chưa được giáo hóa. Nhưng giáo hóa như thế nào, như thế nào mới có thể hữu dụng, trên thực tế mới thật sự là việc khó …
- Ý của Niên công là …
Văn Nhân Bất Nhị ngẫm nghĩ, nhìn về phía văn chương ở trên bàn:
- Những thứ này hữu dụng sao?
- Đông ông cùng bọn ta cho rằng. Trong phạm vi nhỏ, quả thật là có thể hữu dụng.
Nghiêu Tổ Niên gật gật đầu.
- Về phần mở rộng khắp thiên hạ có hữu dụng không, việc này thánh nhân cũng không làm được, bọn ta làm sao có thể … Đương nhiên những thứ văn chương này cũng có phần còn non nớt … Nhưng đường lối chưa hẳn đã sai. Hắn ở trong Bá Đao Doanh, làm nhiều chuyện, việc này xem ra giống như đang chọn người tài, lại để mặc cho ở trên làm bừa, thậm chí cố ý muốn gây ra công phẫn, nguyên nhân thật sự không phải là muốn chọn ra người tài, mà là làm cho người ta hiểu rằng, một người, muốn có cái gì, trước hết phải tự mình đi lấy, nếu không tất nhiên cái gì cũng không thể có. Như vậy tự giác là khó khăn nhất …
Y ngừng lại một chút:
- Mà nếu chỉ là những chuyện nhỏ nhặt này, cũng chỉ có thể chứng minh vị Ninh công tử này đang thao túng nhân tâm trên lòng bàn tay. Bản lĩnh như thế này, trước kia hắn đã biểu hiện được vô cùng nhuần nhuyễn. Chỉ duy có những văn chương trước mắt này, chứng minh hắn muốn chạm đến đã không chỉ là nhân tâm. Văn Nhân, người có thể nghĩ đến chuyện này, đã có thể ngồi luận đạo với bất cứ ai rồi. Bởi vì chỉ có những chuyện này, mới có thể đem đạo lí từ trước tới giờ truyền đi, đây đã là nhân tính, chứ không chỉ có nhân tâm. Vị Ninh công tử này, làm việc này ở Bá Đao Doanh, nhìn bề ngoài giống như là đang đùa, nhưng bên trong lại gắn kết với nhau, một người nào đó trong một hai năm không thể thấu hiểu rõ ràng … Vị Ninh công tử này, chính là người như bọn ta.
Văn Nhân Bất Nhị chần chờ một chút:
- Nhưng … Trên đường đi chúng ta cũng có trò chuyện với hắn rồi, hắn đối với mấy cái này, dường như có chút bất đồng …
- Đông ông cũng nói như thế.
Nghiêu Tổ Niên cười:
- Ban đầu ở Giang Ninh, nghe nói tính tình của Ninh công tử này biểu hiện có chút bại hoại, vả lại đối với đạo nho học từ trước tới giờ chẳng thèm ngó tới, nhưng bây giờ nghĩ lại là nhìn lầm hắn rồi. Hiểu được càng nhiều, càng biết đi đường gian nan, đặc biệt quan niệm bình đẳng, nói dễ hơn làm, từ xưa đến nay, số người lúc đầu thì rất có nhiệt huyết, về sau thấy thế sự ở đời, nản lòng thoái chí, quy ẩn núi rừng đếm không hết. Thầy ta Hồ Sơn Công trước kia cũng là như thế, quan trường đấu đá, thế nhân tầm thường, từ quan rồi quy ẩn, đã không còn màng đến thế sự nữa.
- Vị Ninh công tử này nghe nói thuở nhỏ rất chất phác, không có gì xuất sắc, sau khi trưởng thành, thế mà lại bỗng nhiên ở rể nhà của một thương nhân. Văn Nhân, trừ khi tâm tính có sự biến đổi lớn, có ai lại chọn lựa như thế?
Văn Nhân Bất Nhị sờ sờ cái mũi:
- Vâng, vấn đề này ta cũng từng lấy làm ngạc nhiên …
- Hắn sau khi ở rể, tính tình ngược lại trở nên cởi mở phóng khoáng, hiển nhiên cũng là từ trong lòng mà ra. Chính là từ nay về sau đối với việc đạo lí Nho gia từ trước tới giờ, hoặc là nói mình không hiểu, hoặc là biểu hiện chẳng quan tâm, muốn phân rõ giới tuyến. Văn Nhân, nghe nói Ninh gia này trước kia coi như là dòng dõi thi thư, hắn từ nhỏ ra sức học hành, mãi đến khi trước khi ở rể, cũng vẫn chỉ là một nho sinh, nhưng mà đến hắn ở rể, lại bỗng nhiên nói không hề liên quan gì đến thân phận nho sinh. Tuy rằng hắn nói mình bị mất trí nhớ, nhưng một người đọc sách mười mấy năm, gần như từ nhỏ đã bắt đầu theo tứ thư ngũ kinh, làm sao có thể vứt bỏ đột ngột được? Thiên hạ hiện nay cũng đọc Khổng Mạnh, hắn cần gì phải biểu hiện lập trường rõ ràng như vậy chứ?
Văn Nhân gật gật đầu:
- … Hắn giả?
- Việc này hắn sẽ không thừa nhận, thiết nghĩ chúng ta cũng không cần phải truy hỏi đến cùng. Nhưng người mất trí nhớ ta cũng từng thấy qua, muốn nói có người trước kia chất phác, bỗng nhiên trở nên tài giỏi, loại tình huống này cũng là có. Nhưng mặc dù có, trước hay sau gì cũng là có dấu vết mà lần theo. Giống như vị Ninh công tử này, thật sự có chút kỳ quái rôi, bỗng nhiên tài giỏi, thi văn hạ bút thành văn, lại tỏ vẻ là không rành về nho gia. Biểu hiện trước sau giống như là hai người khác nhau hoàn toàn. Thay vì nói bỗng nhiên thông suốt, ngược lại càng giống như là đã khai thông việc gì. Bọn ta chưa hiểu rõ về vấn đề này, cũng chỉ có thể suy đoán như thế.
- Nếu nói ở rể với hắn giống như là xuất gia, quả thật là có khả năng.
Văn Nhân Bất Nhị nhíu mày ngẫm nghĩ, khẽ ngẩng đầu lên, nhìn mọi người:
- Xem Ninh Lập Hằng làm việc, không từ bất cứ việc xấu nào, quả thật là người lỗ mãng mới có thể làm ra được, Niên công vừa nói như vậy, quả là có khả năng. Hắn lựa chọn ở rể, trên thực tế là buông bỏ những vướng bận vốn có của hắn, rồi sau đó mới lại bắt đầu xem thế giới này, chỉ là đối với những vướng bận vốn có của hắn kia, đã không hề động tới, nếu không phải là đã rơi vào Hàng Châu …
- Nếu không có dừng ở Hàng Châu, có lẽ hắn cũng không đem những thứ này ra nữa.
Nghiêu Tổ Niên cười nói tiếp:
- Bọn ta xem những thi từ này, những phần hắn viết vô cùng tự nhiên. Hạ bút thành văn, nhưng bản thân hắn đối với thi từ lại không tôn kính lắm, đến khi viết cho Lưu Tây Qua, lại có thể hiện sự tôn trọng, cũng ẩn chứa cảm xúc dạt dào, thế nhưng vẫn tuân thủ theo khuôn mẫu, nếu sự thật này không xảy ra trước mắt, ta sẽ tuyệt đối không tin. Một người thuận tay có thể viết ra nhiều thứ như vậy, chỉ có thể nói là một nhân tài hiếm có. Cũng bởi vì viết quá tốt, ngược lại cũng chẳng quan tâm … Có lẽ cũng vì nguyên nhân này, từ nhỏ hắn đã nghiền ngẫm. Vấn đề chỉ làm thêm hao tổn tâm tư, trừ bỏ quan niệm bình đẳng, còn có cái gì có thể làm cho một người biểu hiện chất phác trong ngày như vậy được.
- Chỉ tiếc là, bên cạnh hắn cũng không có thầy dạy có học thức tương xứng, bỏ lỡ thời gian tốt nhất, ngược lại làm cho hắn chui vào ngõ cụt. Tuổi càng lớn, nhận thức việc đời càng thêm khó khăn, có điều không thể nào hiểu nổi, hắn chấp nhận ở rể, sau đó nói mình bị mất trí nhớ, biến thành một người khác … Trong lời nói của Nghiêu Tổ Niên có phần như than vãn, đưa ra phỏng đoán về Ninh Nghị. Nói thực ra, một thanh niên hơn hai mươi tuổi tự hỏi là đạo chính thống hay là sẽ buông bỏ tất cả, loại chuyện này nói đến không khỏi có chút kinh người, nhưng mà Ninh Nghị làm những thi văn này ở ngay trước mặt bọn họ, lam chuyện này lại tinh thông vượt xa những người cùng tuổi. Thế nhưng cũng làm cho người cảm nhận, chuyện này có lẽ thật sự có khả năng.
Ở kinh thành không ít thiên tài, thiên tài trong thiên tài, cũng có người đã gặp, trong số đó, trừ Kỷ Khôn và Văn Nhân Bất Nhị, ba người còn lại đều được người xưng tụng là nhân tài hiếm có. Ninh Nghị có thể đem quan hệ "Bình đẳng" khái quát ra, cho dù làm cho người ta khiếp sợ, nhưng dù sao vẫn là có thể giải thích được.
Cũng bởi vì thế, ngay cả Thành Chu Hải trước giờ vẫn có chút hận đời, đối với Ninh Lập Hằng này, cũng có chút hiếu kỳ.
